Τ. Τ. Κρήτης
Τοπικό Τμήμα Κρήτης
Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας
|
Το Τμήμα Κρήτης της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας ιδρύθηκε στις 12-1-1962 από τον καταξιωμένο κρητολόγο Ελευθέριο Πλατάκη. Μέχρι το 1975 ο Πλατάκης εξερεύνησε μόνος και με συνεργάτες του πάνω από 700 σπήλαια και βάραθρα της Κρήτης. Με συνεχή και επίπονη δουλειά δεκαετιών ο Πλατάκης συγκέντρωσε τεράστια ποσότητα πληροφορίας, τμήμα της οποίας παρουσίασε στις πολλές δεκάδες των δημοσιευμάτων του και στο δίτομο έργο του για τα σπήλαια και τις άλλες καρστικές μορφές της Κρήτης η οποία περιλαμβάνει 3.175 σπήλαια και βάραθρα! Προς τιμή του, διοργανώθηκε το Α΄ Παγκρήτιο Σπηλαιολογικό Συνέδριο το 1989, το οποίο έδωσε νέα πνοή στην σπηλαιολογική έρευνα της Κρήτης. Το σημαντικότερο αποτέλεσμα ήταν η επαναδραστηριοποίηση του Τμήματος Κρήτης, η στελέχωση του με νέα μέλη που δραστηριοποιούνται σε πολλούς κοινωνικούς και επαγγελματικούς τομείς και έχουν ενδιαφέρον και μεράκι για το περιβάλλον και την σπηλαιολογία. Σήμερα δραστηριοποιούνται δύο σπηλαιολογικές ομάδες μια στο Ηράκλειο και μια στο Ρέθυμνο. Η θεωρητική και πρακτική κατάρτιση των μελών του Τμήματος Κρήτης της Ε.Σ.Ε. ήταν πάντα η κυριότερη προτεραιότητα. Περιοδικά διοργανώνονται σεμινάρια τρίμηνης διάρκειας σε εβδομαδιαία βάση, κατά τα οποία διδάσκονται από έγκριτους σπηλαιολόγους σχεδόν όλοι οι τεχνικοί και επιστημονικοί τομείς της σπηλαιολογίας (τεχνικές εξερεύνησης, φωτογράφηση, χαρτογράφηση, αρχαιολογία, λαογραφία, βιολογία, γεωλογία, κ.α.). Τα τελευταία 12 χρόνια το Τμήμα έχει εκπαιδεύσει πάνω από 100 σπηλαιολόγους. Στα 43 χρόνια λειτουργίας του Τμήματος, έχουν ερευνηθεί και χαρτογραφηθεί πάνω από 2000 σπήλαια και βάραθρα κυρίως της Κρήτης, αλλά και της υπόλοιπης Ελλάδας. Τα αποτελέσματα των ερευνών ανακοινώνονται σε εθνικά και διεθνή συνέδρια και έγκυρα σπηλαιολογικά περιοδικά. Εκτός της ανακάλυψης και περιγραφής σπηλαίων και βαράθρων διασώζονται τοπωνύμια και αρχαιολογικές θέσεις, καταγράφεται η πανίδα των σπηλαίων και εντοπίζονται οι κίνδυνοι και οι απειλές για το σπηλαιοπεριβάλλον. Ανάμεσα στις ερευνητικές δραστηριότητες του Τμήματος ξεχωρίζουν δύο όσο αφορά τη συστηματικότητα και τη χρονική διάρκεια: α) Το «πρόγραμμα απογραφής των σπηλαίων και βαράθρων Κρήτης» (η ηλεκτρονική βάση δεδομένων που έχει δημιουργηθεί περιλαμβάνει στοιχεία που αφορούν σε 5.200 σπήλαια και βάραθρα της Κρήτης!), και β) η απογραφή των υπογραφών των επισκεπτών της Λαβυρίνθου της Γόρτυνας (στα τρία χρόνια επισκέψεων έχουν καταγραφεί και φωτογραφηθεί 1.500 (!) υπογραφές «επώνυμων» και απλών επισκεπτών από το 1444 μ.Χ.) Όλα σχεδόν τα γνωστότερα και τα πλέον σημαντικά σπήλαια στην Κρήτη έχουν ερευνηθεί και μελετηθεί από την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία και κυρίως από το Τμήμα Κρήτης Μεταξύ άλλων και τα: Σπήλαιο Πελεκητών (Ζάκρος), Όξω Λατσίδι (Σίτανος), Μικρό και Μεγάλο Κατωφύγι (Αγιος Γεώργιος), Απολούστρες και Βρέικου (Πεύκοι), Σπήλαια Τραπέζας και Ψυχρού (Οροπέδιο Λασιθίου), Σπήλαιο Μιλάτου (Μίλατος), Σπήλαιο Κέρατο (Βιάννος), Σπήλαιο Αγίας Παρασκευής (Σκοτεινό), Σπήλαιο Αρκαλοχωρίου (Αρκαλοχώρι), Σπήλαιο Τραπέζας (Τύλισος), Ιδαίον Αντρον (Νίδα), Σπήλαιο Καμαρών (Καμάρες), Λαβύρινθος (Γόρτυνα), Αρκαλόσπηλιος (Μάραθος), Σπήλαιο Γερανίου (Γεράνι), Φανταξοσπηλιάρα και Σπήλαιο Πρίνου (Πρίνος), Γεροντόσπηλιος (Μελιδόνι), Σφεντόνη Τρύπα (Ζωνιανά), Σπήλαια Παναγίας Αρκουδιώτισσας, Καθολικού, Λερά (Χερσόνησος Ακρωτηρίου Χανίων). Το Τμήμα Κρήτης της Ε.Σ.Ε έχει πραγματοποιήσει εθνικές και διεθνείς αποστολές εξερεύνησης που αποτέλεσαν σταθμούς στα ελληνικά σπηλαιολογικά δρώμενα. Με τις αποστολές εξερεύνησης στα βάραθρα «Τάφκος στα Πετραδολάκια» (-475μ) και «Ταφκούρα» (-809μ), το Τμήμα Κρήτης οδήγησε την ελληνική σπηλαιολογική έρευνα σε μεγάλα βάθη, ενώ πρόσφατα την οδήγησε και στον διεθνή χώρο με τις αποστολές ”TAZEKKA-MOROCCO 2001” «MOROCCO 2003» εξερευνήθηκαν και φωτογραφήθηκαν πολύ σημαντικά σπήλαια από υδρογεωλογική, βιολογική, αρχαιολογική και παλαιοντολογική άποψη. Το Τμήμα έχει αναπτύξει έντονη και καρποφόρα συνεργασία με σπηλαιολογικούς φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού (Γαλλία, Ιταλία, Σλοβενία, Σερβία) πραγματοποιώντας κοινές αποστολές. Έχει ανταποκριθεί άμεσα και αποτελεσματικά σε προσκλήσεις Νομαρχιών, Δήμων, Πολιτιστικών Συλλόγων, Πανεπιστημίων, Σχολείων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άλλους φορείς για συμβουλές, συμμετοχή σε επιτροπές, πραγματοποίηση εξερευνήσεων, επιμόρφωση, εκπαίδευση. Αλλο σημαντικό κομμάτι της προσφοράς του Τμήματος Κρήτης της Ε.Σ.Ε. είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα σπηλαιολογίας και περιβάλλοντος, μέσα από προβολές, ομιλίες, παρουσιάσεις κ.α. Τα τελευταία 12 χρόνια δεκάδες χιλιάδες πολιτών έχουν ενημερωθεί άμεσα, παρευρισκόμενοι σαν ακροατές στις περισσότερες από 1.500 τέτοιες εκδηλώσεις του Τμήματος. Πολλά από τα αποτελέσματα των ερευνών και των ανακαλύψεων του Τμήματος είχαν εκτός από πολιτισμική και οικονομική προσφορά. Όλα τα γνωστά μέχρι σήμερα σπήλαια της Κρήτης που πληρούν τις προϋποθέσεις για την ένταξή τους σε αναπτυξιακές δραστηριότητες έχουν χαρτογραφηθεί και περιγραφεί από το Τμήμα. Για όλα τα παραπάνω –που αποτελούν αδρή σύνοψη των δραστηριοτήτων- το Τμήμα ελάχιστα ενισχύθηκε οικονομικά από τρίτους μέχρι σήμερα. Ο εθελοντισμός, η ανιδιοτέλεια, το πάθος για την έρευνα του υπόγειου κόσμου και η ανάγκη για κοινωνική προσφορά είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των μελών αυτής της ολιγομελούς οικογένειας, η οποία επωμίζεται και το υψηλό κόστος των ευγενών της στόχων. Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία, Τμήμα Κρήτης Τήλ./Fax (081) 341039 e-mail: info@esecrete.eu
Κείμενα-Φωτογραφίες: Κ. Παραγκαμιάν |
